weefgetouw Cuijpershuis

Stress!

Blog, Bureau De Blauwe Uil, februari 2024

Wat zijn we vaak druk. Of beter: wat maken we ons vaak druk. Het ’to do’-lijstje dat we willen afwerken is meestal langer dan onze beschikbare tijd. En dat jaagt ons op. De een is gevoeliger voor stress dan de ander, maar het lijkt wel of we allemaal onze grens opzoeken, en er soms overheen vallen. Reden voor mij om meer te gaan leren over stress en wat je ertegen kunt doet bij het CSR, expertisecentrum stress en veerkracht. Zij weten alles over de lichamelijke, psychische en sociale kanten van stress.

In deze blog deel ik enkele van m’n eerste opgedane inzichten over stress en stressreductie, die jou kunnen helpen om meer ontspannen door het leven te gaan.

En een aankondiging van een nieuwe training in september.

stress!

Ons stress-systeem is onze vriend

Vooropgesteld: we kunnen niet zonder ons stress-systeem. Het is de regelaar van onze energiehuishouding en zorgt voor de activering en de-activering die we nodig hebben om te functioneren. Zoals: activering van je lijf om ’s ochtends je bed uit te komen, te bewegen, je werk te doen. En signalering dat het tijd is om uit te rusten, te herstellen en te slapen. Zo regelt ons stress-systeem dat onze energievoorraad (onze batterij) wordt gebruikt en weer wordt aangevuld. Dit dynamische evenwicht heet ‘allostase’.

Teveel stress!

Het evenwicht kan echter worden verstoord. Soms zijn we moe en geeft ons stress-systeem wel aan dat we rust nodig hebben, maar zetten we toch een tandje bij. Soms om heel legitieme redenen, omdat je niet gemist kan worden op dat moment, of de nood aan de man is. Soms om oneigenlijke redenen, omdat je denkt dat je alles aan moet kunnen en altijd moet doorgaan. Ons stress-systeem zet dan een tandje bij, zodat we de extra inspanning volhouden. Dit heet compensatoire stress. We teren dan in op onze energievoorraad.

Die stress heeft trouwens ook invloed op je emoties. Je wordt er angstiger en somberder van en bent sneller van streek over iets.

Als je heel lang zo doorgaat gaat de compensatoire stress over in chronische stress. Je energievoorraden raken uitgeput en je pleegt dan roofbouw op je lichaam. Bovendien raken de mechanismen van het stresssysteem ontregeld, waardoor je je gejaagd blijft voelen, ook als er geen stressor is. Je bent dan overspannen of zelfs burn out.

De tekening hieronder geeft de verschillende vormen van stress weer.

stress!
Tekening verschillende vormen van stress (Els, Bureau De Blauwe Uil)

Wat helpt tegen teveel stress

Of je je nu gejaagd voelt, neigt naar overspannenheid of zelfs al overspannen of burn out bent: tijd nemen voor rust en herstel van je energiebalans is cruciaal. Je energietekorten moeten weer aangevuld worden en je stress-systeem weer in balans worden gebracht. Het CSR maakt hiervoor onderscheid in energievreters, -gevers en -herstellers. Het is nuttig om voor jezelf een lijstje te maken welke dit voor jou zijn.

  • Energievreters: welke situaties, activiteiten en verantwoordelijkheden kosten jou veel energie. Bijvoorbeeld lastige taken op je werk of complexe situaties in je privéleven.
  • Energiegevers: welke situaties, activiteiten en verantwoordelijkheden maken jou blij? Bijvoorbeeld een taak op je werk die je veel voldoening geeft, afspreken met vrienden of een avondje sporten.
  • Energieherstellers: welke activiteiten helpen jou om te ontspannen en uit te rusten. Bijvoorbeeld een avondje op de bank, een wandeling of slapen.

Let op: een energiegever is niet hetzelfde als een energiehersteller. Bijvoorbeeld: een avondje sporten kan jou blij maken, maar het vraagt nog steeds energie van je lichaam. De term energiegever dekt dus niet helemaal de lading. Naast energievreters en energiegevers heb je altijd energieherstellers nodig.

Als je jouw lijstje hebt gemaakt kun je proberen of je energievreters kwijt kunt raken, uitstellen of hier hulp bij kunt regelen. Andersom kun je proberen om meer energiegevers én energieherstellers in je dag en week in te bouwen. Geef jezelf bijvoorbeeld een dagdeel per week voor die activiteit die je leuk vindt. En las pauzes in in je werkschema.

Meer tips voor het indelen van je tijd lees je in de blog Surfen op je tijd

Zelfzorg vraagt moed

Betere zelfzorg vraagt dat je NEE leert zeggen tegen jezelf, als je maar doordendert. Innerlijke overtuigingen dat rustig aan doen en goed voor jezelf zorgen een teken van zwakte is moet je leren ontkrachten. Enkele voorbeelden van zo omdenken vind je in de blog Druk en bedrukt.

En tegelijk moet je NEE leren zeggen tegen anderen die een te groot appèl op je doen. Dat vraagt moed. Je moet ervoor durven uitkomen dat je het wat rustiger aan doet. In de trainingsmaterialen van CSR staat hiervoor deze zin:

“Ik moet een tijdje extra op mezelf passen, dus ik wil graag dat je me met rust laat als het gaat om … “

Wauw, dat is nog eens een mooi voorbeeld van krachtige kwetsbaarheid! Ik hoop dat we allemaal wat meer durven uitkomen voor wat we nodig hebben om onze energiebalans gezond te houden!

stress!

“Ruthlessly eliminate hurry from your life.”

Busyness and hurry are quiet cancers that will wreak havoc on our spiritual, emotional, and physical well-being.

Dallas Willard


Kun jij wel wat hulp gebruiken in het vinden van een goede balans tussen inspanning en ontspanning? Wil je zicht te krijgen wat jou hierin belemmert en welke stappen je kunt zetten naar herstel van jouw energie? Als je benieuwd bent wat ik hierin voor je kan betekenen, neem dan vooral contact met me op voor een vrijblijvend gesprek.


Cursus Werken met familie, je plek innemen

Maandag 14 september, 30 september en 16 oktober 2024 verzorg ik een driedaagse cursus ‘Werken met familie, je plek innemen’.

Werk jij samen met familieleden in een bedrijf, dan heb je te maken met de dynamiek van de familie en het bedrijf tegelijkertijd. Dat kan knap ingewikkeld zijn. In de cursus leer je hoe je goed met verschillende belangen kunt omgaan, je plek kunt vinden en goed met elkaar kunt communiceren.

De Zorgacademie van de Federatie Landbouw en Zorg faciliteert deze cursus. Vooral (toekomstig) eigenaren van familiebedrijven in de zorglandbouw zijn dan ook uitgenodigd om deel te nemen. Werk je in een ander type familiebedrijf? Dan ben je natuurlijk ook welkom. Er is plek voor 8 personen.

Lees meer en meld je aan op de zorgacademie.

stress!